Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme Vaka Analizleri

Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme Vaka Analizleri

1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi

Garanti BBVA'nın tüm kredi verenler temsilcisi olduğu 1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi, Malkara ve Çanakkale arasında toplam 88 kilometre uzunluğunda olup Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilmiştir. Projenin 4,6 kilometrelik 1915 Çanakkale Köprüsü, 2023 metrelik orta açıklığı ile dünyanın en uzun asma köprüsü olacaktır.

Proje kapsamında başta Ekvator Prensipleri, IFC Performans Standartları ve  Garanti BBVA İklim Değişikliği Eylem Planı olmak üzere, uluslararası standartlar ile uyumlu bir Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) süreci yürütülmektedir. ÇSED süreci, potansiyel çevresel ve sosyal etkilerin belgelendirilmesi ve etki azaltma önlemlerinin sağlanması, etkilerin önlenmesi ya da telafi edilmesi için yürütülmektedir. Ayrıca, ÇSED süreci olumsuz etkileri en aza indirgemek ve faydalarını en yüksek düzeye çıkarmak için projenin nasıl tasarlandığını ve nasıl uygulanacağını da açıklamaktadır. Bu proje kapsamında alınan aksiyonlardan bazıları aşağıda listelenmiştir:

• Proje kapsamında etkilenecek her bir ağaç için 5 ağaç dikilecektir.
• Güzergah boyunca, kara ve denizde, jeofizik taramalar ve jeoteknik çalışmalar gerçekleştirilmekte, yeraltındaki ve su altındaki olası riskler ve hassas alanlar (patlamamış mayın, arkeolojik buluntular vb.) önceden tespit edilmekte ve gerekli önlemler alınmaktadır.
• Çanakkale Boğazı’nda yürütülecek çalışmalar sırasında uzmanlar deniz memelilerini gözlemleyecek, inşaat yöntemleri ve olası gürültülü çalışmaların canlılara zarar vermeyecek şekilde yürütülmesi sağlanacaktır.
• Proje güzergahı boyunca detaylı bir çevresel gürültü modelleme ve izleme çalışması gerçekleştirilerek, gürültü sınırlarının aşılması muhtemel yerlerde peyzaj, gürültü bariyeri, asfalt tipi değişikliği gibi önlemlerle gürültü seviyelerinin düşürülmesi sağlanacaktır.
• Proje yakınlarında bulunan yerleşim yerlerinin sosyo
• ekonomik koşullarını iyileştirmek amacıyla Toplum Düzeyinde Destek Programı çalışması gerçekleştirilecek ve bölge halkına eğitim, danışmanlık ve ekipman desteği sağlanarak şartlarının iyileştirmesi sağlanacaktır.
• Projenin tüm aşamalarında şeffaf bir iletişim politikası izlenecek, bölge halkı ve tüm paydaşlar inşaat ve işletme çalışmalarıyla ilgili bilgilendirilecek ve; soru, görüş ve şikayetlerini yönetmek amacıyla Şikayet Mekanizması oluşturulacaktır.

Projeyle ilgili daha detaylı bilgi için www.1915canakkale.com  adresini ziyaret edebilirsiniz.

TREDAŞ Uygulamaları

Garanti BBVA'nın, uluslararası en iyi çevresel ve sosyal standartlara uymayı taahhüt eden müşterilerinden biri olan TREDAŞ’ın üstlendiği, sosyal yatırım programlarından bazıları aşağıda sunulmuştur. Bu yatırım programları, benzer alanlarda yürütülen çalışmalara örnek teşkil edecek uluslararası iyi uygulamalardandır. 

Kadınların işgücüne katılımı:

Kadınların elektrik dağıtım işlerini tercih etmemesinden dolayı TREDAŞ’ın kadın çalışan sayısı oldukça azdır. 2017 yılında tamamı erkek olan Arıza, Onarım, Bakım personelinin de kadroya alınması ile kadın çalışan oranı %15’den %9’a düşmüştür.

TREDAŞ bünyesinde kadın istihdamını artırmaya yönelik olarak, EBRD desteği ile “uyumlu eşitlik” prensibine uygun olarak 2017 yılında yoğun çalışmalar başlatılmıştır. Bu kapsamda öncelikli olarak kadın istihdamının hem iç hem de dış alanlarda (seçme yerleştirme süreçleri ve halka açık alanlarda iletişim çalışmaları) teşviki ile ilgili çalışmalara başlanmıştır. Mesleki anlamda özellikle sahada gerçekleştirilen işler kadınlar tarafından tercih edilmediğinden, okullarla iletişime geçilerek lisedeki kız öğrencilerin üniversitede elektrik bölümü tercih etmeleri teşvik edilmektedir. Üniversitelerde elektrik bölümlerinde okuyan kız öğrencilerle iletişime geçilerek destek ve staj programları oluşturulmuştur. Bunlara ek olarak, kadınlar için çalışma şartlarının iyileştirilmesi konusunda da önemli adımlar atılmıştır. Ayrımcılığın önlenmesi, fırsat eşitliği ve toplumsal cinsiyet eşitliği konularındaki çalışmalar yönetimin desteği ve rehberliği ile ilerlemektedir.

TREDAŞ bünyesinde farkındalık yaratma ve bilinçlendirme kampanyaları düzenlenmiş ve bu inisiyatif TREDAŞ ve IC İÇTAŞ kurumsal web siteleri ve çeşitli basılı malzemeler aracılığıyla yaygınlaştırılmaya çalışılmıştır. 

İş Sağlığı ve Güvenliği:

TREDAŞ ulusal İSG mevzuatına göre ‘çok tehlikeli’ sınıfta yer alan elektrik dağıtım faaliyeti yürütmektedir. Geçmişte, ne yazık ki, gerçekleştirilen işlerin tehlikeli doğasından kaynaklanan ve ölümle sonuçlanan kazalar yaşanmıştır. TREDAŞ, geçmişte yaşanan acı tecrübelerin bir daha tekrar etmemesi amacıyla, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını iyileştirmek adına önemli yatırımlar gerçekleştirmiş ve en yeni ve güvenli kişisel koruyucu donanımlara yatırım yapmıştır. Kendi bünyesindeki iş sağlığı ve güvenliği ekibi ile saha uygulamalarını sürekli olarak takip etmektedir.

TREDAŞ, ayrıca, teorik ve uygulamalı eğitimler verilen bir Teknik Eğitim Merkezi’ni Lüleburgaz’da hizmete almıştır. Bu merkezde TREDAŞ çalışanlarının iş sağlığı güvenliği bilincini artırmaya yönelik verilen genel eğitimlerin yanı sıra yüksekte çalışma ve elektrikle çalışma konularında uygulamalı eğitimler de verilmektedir. 

Kuş Araştırma Projesi:

Havai elektrik hatları, hem dikkat çekici oldukları hem de havada kapladıkları alan nedeniyle, gerekli tedbirler alınmadığı taktirde, kuşlar için kablolara çarpma ve elektrikle çarpılma gibi ölümcül riskler barındırmaktadır. Trakya Bölgesi önemli kuş göç yolları üzerinde bulunduğundan ve bu bölgedeki yoğun kuş faaliyetleri nedeniyle, TREDAŞ, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından desteklenen ve “Elektrik Dağıtım Sistemlerinin Kuşlar Üzerindeki Olumsuz Etkilerinin ve Kuş Kaynaklı Kesintilerin Azaltılmasına İlişkin Yöntemlerin Araştırılması ve Örnek Uygulamaların Hayata Geçirilmesi” başlıklı Ar-Ge projesi (Kuş Araştırma Projesi) kapsamında hem elektrik sisteminin kuşlar üzerindeki etkisinin ve aynı zamanda kuşların dağıtım şebekesi ekipmanları üzerinde neden olduğu arıza hem de kesinti sayılarının azaltılması oldukça etraflı bir çalışma yürütmüş ve örnek bir projeye imza atmıştır.

Kuş Araştırma Projesi’nde Trakya Bölgesi’ndeki kuş faaliyetleri ile ilgili olarak mevcut durumun belirlenmesi ve kuşların dağıtım hatları ile etkileşimini azaltmak için ne gibi teknikler ve önlemler alınabileceği amacıyla aşağıdaki hususlara odaklanılmıştır:

• Trakya Bölgesi’nde kuşların üreme alanları ve göç rotaları
• Trakya bölgesi kuş habitatlarının haritalanması
• Farklı kuş türlerinin dağıtım hatları ile olan etkileşimleri
• Dağıtım hatlarında kuşların neden olduğu arızalar
• Kuş ölümlerini ve yaralanmalarını azaltmaya için kuşları dağıtım hatlarından uzak tutmak amacıyla kullanılabilecek teknikler ve alınabilecek önlemler

Proje kapsamında kuş habitatı araştırma raporu, kuş koruma planı ve pilot uygulamalar raporu hazırlanmıştır. Bu projeden elde edilen bulgular elektrik dağıtım sektöründe bir kılavuz olarak kullanılabilir.

BİLKENT Entegre Sağlık Kampüsü (Bilkent ESK)

Ankara'nın Çankaya ilçesinin Lodumlu bölgesindeki Bilkent ESK Projesi için Teminat Temsilcisi’yiz. Proje, kampüs alanı içindeki hastane binalarının tasarımı, gerekli malzemelerin tedariki, inşası, devreye girdikten sonra 25 yıl boyunca işletme ve bakım işlerini kapsamaktadır. Projede, Ana Hastane Binalarının (ana hastane ve altı kule) inşa edilmesinin yanı sıra Tıbbi Gözlem Kliniği, Sağlık Bakanlığı Yönetim Binası, Yüksek Güvenlikli Psikiyatri Hastanesi, Rehabilitasyon Hastanesi ve Teknik Hizmetler Binaları da sağlık kampüs alanı içinde bulunacaktır. Söz konusu proje tamamlandığında, tek sözleşme ile inşa edilen dünyanın en büyük sağlık kampüsü olacak ve projenin  pik zamanında doğrudan 7.000 işgücünün üzerinde bir istihdam sağlanarak toplamda yaklaşık 45 milyon adam saat harcanacaktır.

Projenin çevresel ve sosyal olarak değerlendirilmesi, inşaat çalışmaları ile ilgili; olası potansiyel çevresel ve sosyal etkilerin belgelendirilmesi ve korumak amacıyla etki azaltma önlemlerini sağlamak, önlemek ya da telafi edilmesi için Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) çalışmaları yürütülmektedir. ÇSED 'in amacı, Projeyi ve projenin temel çevresel ve sosyal koşullardaki etkilerini tanımlamaktır. Ayrıca, olumsuz etkileri en aza indirgemek ve faydalarını en yüksek düzeye çıkarmak için Projenin nasıl tasarlandığını ve nasıl uygulanacağını da açıklamaktadır. Etki değerlendirmesi konuları; Hava Kalitesi, Gürültü, Su, Atıksu ve Yeraltı Suları, Toprak, Jeolojik Tehlikeler, Atık, Trafik, Ekoloji, Yeniden Yerleşim, Nüfus Akışı, Yerel Ekonomi ve Yerel Geçim Kaynakları, Toplum Sağlığı, Emniyet ve Güvenlik, Erişim Hizmetler ve Altyapı, İş Sağlığı, İşçi ve Çalışma Koşulları ve Kültürel Miras ’dır.

Çevresel ve Sosyal Yönetim ve İzleme Programı (ÇSYİP), Uluslararası Kredi Kuruluşları (International Finance Corporation, IFC) Performans Standartları ve Ekvator Prensipleri (Equator Principles, EPs)’de dahil olmak üzere uluslararası standartlar ve kılavuzlar kullanılarak hazırlanmıştır. Proje Şirketi, tüm Türk ÇED Yönetmelikleri ve uluslararası kreditörlerin Ekvator prensipleri ve IFC performans standartlarına tam uyum içinde olmayı taahhüt etmektedir. Paydaş Katılım Planı (Stakeholder Engagement Plan, SEP), IFC ve EP Performans Standartlarına (PS) ve Bilkent ESK Projesi sponsorlarının ortak sosyal politika ve kurumsal ilkelerine uygun olarak hazırlanmıştır.
 
Bilkent ESK Projesinde, enerji açısından verimli birçok sistem kullanılacaktır. Sistemlerden biri Tri-jenerasyon Tesisi’dir. Soğutma sisteminin bir bölümünde kullanılan, üfleme ve egzoz fanları ile dolaşım pompalarıdır. Bu pompalar, enerji tasarrufu için frekans kontrollü olacaktır. Frekans kontrollü pompaların kullanılması, yıllık toplam enerji tüketimini % 25'e kadar azaltmayı amaçlamaktadır. Bu çevre teknolojilerine ek olarak Tri-jenerasyon Tesisi’nde NOx'in en aza indirgenmesi için Düşük-NOx sistemleri de kullanılacaktır.

Projenin inşaat ve işletme aşamasına ilişkin tanımlanan tüm etki azaltma önlemleri bir araya getirilerek ayrı bir belge halinde Çevresel ve Sosyal Eylem Planı (ÇSEP) hazırlamıştır. Kredi kullanan tarafından alınan ilgili eylemler periyodik olarak tarafımızdan izlenmektedir. Bilkent ESK Projesi ’nin Çevresel ve Sosyal İzleme Raporu, Tesis Anlaşması uyarınca kredi kullananın gerekliliklerini yerine getirmesi için hazırlanmaktadır. İzleme raporları, Kredi kullananın Çevre Kanunu, Çevresel ve Sosyal Standartlar, Çevre İzinleri, Çevre ve Sosyal Eylem Planı ile Tesis Sözleşmesinin Çevresel ve Sosyal Rapor Şartlarına uyumu ile ilgili tüm bilgileri kapsamaktadır. Ayrıca, Proje’nin Sağlık ve Güvenlik Performansı da izlenmektedir.

Projenin İnşaat ruhsatı Nisan 2015'te güvence altında alınmış ve 2017 yılının Haziran ayından itibaren tamamlanacak aşamalı açılışlar da göz önünde bulundurulduğunda, tüm çalışmaların Ekim 2018'e kadar tamamlanması planlanmaktadır.

ISO 9001, ISO 14001 (Proje Şirketleri için) ve OHSAS 18001 (Bilkent ESK Projesi ve Proje Şirketi İstanbul Ofisi) Yönetim Sistemleri sertifikaları Kampüsün faaliyete geçmesi ile birlikte temin edilecektir.

Proje Şirketi, ilgili Ulusal Çalışma Mevzuatı ve Uluslararası Finans Kuruluşlarının (IFC) Performans Standartlarına (PS) tam uyum sağlamayı taahhüt etmektedir. Bu kapsamda, periyodik IFC PS2 Uyum Denetim Raporları, Proje inşaat aşaması için ÇSEP 'e karşı, iş ve çalışma koşullarının kontrol edilmesi amacıyla hazırlanmaktadır. Bu kapsamda 100 'den fazla çalışan ile Odak Grup Görüşmeleri de gerçekleştirilmektedir.

Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu (Izmit Körfez Geçişi Ve Bağlanti Yollari Dahil) Projesi

Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu (İzmit Körfez Geçişi Köprüsü ve Bağlantı Yolları dahil) Projesi, 433 km'lik yeni 2x3 şeritli paralı otobanın finansmanı, tasarımı, inşası, işletilmesi ve bakımı ile nakliyesi işlerinden oluşmaktadır. İzmit Körfezi'nin kuzeyindeki Dil İskelesi ile güneyde Hersek Yarımadası arasında bir asma köprü ile geçişi, 44 km'lik yeni erişim yollarının tasarımı ve inşası ile devrini, 27 km.’lik mevcut otoyolun devralımı, işletilmesi, bakımı ile devrini  ve  mevcut 3 km'lik otoyolun genişletilmesinin dizayn, inşaat ve değişimi işlerini kapsamaktadır. 

Kredi Sözleşmesi’nin bir parçası olarak; Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Ekvator Prensipleri (EP) gerekliliklerine uygun olarak Bağımsız Danışman Şirket aracılığı ile kapsamlı bir Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) Raporu hazırlanmıştır.

ÇSED, Projenin dizayn, inşaat ve işletme aşamaları süresince fiziksel, doğal, kültürel, sosyal ve sosyo-ekonomik ortam üzerindeki etkilerini öngörüp değerlendiren ve olumsuz etkileri önlemek, azaltmak, düzeltmek, telafi etmek veya telafi etmek için mümkün olan yerlerde faydalar sağlamak için Borçlunun alması gereken önlemleri belirleyen bir çalışmadır.

Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) Raporu’nun bir parçası olarak Paydaş Katılım Planı (SEP) hazırlanmıştır. SEP, özellikle yerel toplulukların ve diğer paydaşların Projeyle ilgili bilgilendirildiği mekanizmaları tanımlar ve Proje geliştirme için yorum ve girdi sağlamak için fırsatlar sunmaktadır. Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı, ESIA’da yer alan etki azaltma tedbirlerini özetler ve Proje boyunca bu tedbirlerin uygulanması ve izlenmesi için düzenlemeler belirlemek üzere bir dizi plan ve prosedür geliştirilmesini önermektedir. ÇSYP gerekliliklerinin bir parçası olarak, Projenin ekolojik çalışmalarındaki bulgulara doğrultusunda karasal ve tatlı su ortamları için güzergah genişliğinde bir Biyoçeşitlilik Eylem Planı (BAP) hazırlanmıştır. ÇSYP'de belirtilen alanlarda ekolojik bağlantıyı korumak için belirli yerleri tanımlama ve  hedef türler tarafından kullanılacak menfez ve altgeçitleri dönüştürmek için uygun tasarım sağlamak ve Güvenli Yaban Hayatı Geçişi için Yol Geçiş Dizaynı: Venture İlçe Kılavuzu esaslarına göre Hayvan Geçiş Prosedürü hazırlanmıştır.

BAP (Biodiversity Action Plan)'e ilave olarak, Arazi Edinimi Tazminat ve Yeniden Yerleşim Planı (Land Acquisition Compensation and Resettlement Plan, LACRP), Acil Durum Önleme ve Müdahale Planı (Emergency Prevention and Response Plan, EPRP), Rastlantısal Bulgu Prosedürünü (Change Finds Procedure, CDP) içeren Kültürel Mirasın Azaltılması Stratejisi, İnsan Kaynakları ve İşgücü Yönetim Planı, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Planı, Deniz Çevresi Dizayn Yönetim Planı (Marine Environmental Design Management Plan, MEDMP), Deniz Çevresel İnşaat Yönetim Planı (Marine Environmental Construction Management Plan, MECMP), Karasal Çevre İnşaat  Yönetim Planı (Terrestrial Environmental Construction Management Plan, TECMP) gibi birkaç doküman hazırlanmıştır.

Projenin, Çevresel ve sosyal izleme çalışmaları periyodik olarak yürütülmektedir ve inşaat çalışmaları, çevresel etkiler, izinler ve ruhsatlar, işçi sağlığı ve güvenliği, arkeolojik alanlar, şikayet mekanizması ve kamulaştırmaya ilişkin olarak detaylı olarak değerlendirilmektedir. Projenin izleme periyodu süresince, arazide sulak alan, su yolları ve hassas alanlarla ilgili otoyol boyunca saha özelindeki önlemlerin uygulanması bağımsız danışmanlık şirketi ve borç verenler tarafından incelenmektedir. 

Projenin Faz-I (Yaklaşık 52 km / Gebze-İzmir) ve Faz-II-A Aşaması (Yaklaşık 25 km / Bursa-İzmir) işletme aşamasına geçmiş olup, Faz-II-B (Yaklaşık 327 km. / Bursa -İzmir) bölümünün ise inşaat çalışmaları devam etmektedir.
The SOCAR Ege Rafinerisi (STAR) Projesi

SOCAR Ege rafinerisi (STAR) projesi, yılda 10 milyon ton ham petrol işleme tesisi yeni bir rafinerinin kurulması, devreye alınması ve işletilmesinden oluşmaktadır. Proje sahası, petrol rafinerileri, petrokimya tesisleri, demir-çelik üretim tesisleri, gemi söküm tesisleri ve diğer çeşitli sanayi tesisleri barındıran Aliağa Yarımadası'nda bulunmaktadır. Yarımada, doğuda Aliağa ilçesi, batıda Ege Denizi, güneyde Nemrut Koyu ve kuzeyde Aliağa Körfezi ile sınırlanmıştır.

Rafineri alanındaki inşaat faaliyetleri Aralık 2014'te başlamıştır. İskele-1 kazı aktiviteleri ile İskele alanında inşaat çalışmaları Haziran 2015’te başlamıştır.

Proje tesisleri yaklaşık 246 hektarlık arazide inşa edilmektedir. Projenin başlıca hedefleri aşağıdaki gibi özetlenmiştir:

• Hammadde talebini ekonomik ve güvenilir bir şekilde karşılayarak PETKİM kompleksi için arzın sürekliliğini sağlamak;
• Şu anda arz sıkıntısı çeken iç pazarda Ultra Düşük Kükürtlü Dizel ve Jet Yakıt üretmek;
• Rafineri - Petrokimya entegrasyonu kurarak ek sinerji yaratmak;
• Üretim, ticaret, istihdam, lojistik ve diğer ilgili faaliyetlerle ulusal ekonomiye değer katmak; ve
• Türkiye'nin dış ticaret açığının azaltılmasına katkıda bulunmak.

Ulusal ve uluslararası mevzuat ve gerekliliklere uyum açısından Çevresel ve Sosyal Eylem Planını (ÇSEP) içerir bir Çevresel Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) çalışması hazırlanmıştır. Proje, tanımlanan çevresel ve sosyal gerekliliklere uygun olarak işletilecektir. Borç Verenlerin Çevresel ve Sosyal Danışmanı (LESC), Projenin inşaat aşamasını yılda 2 defa olmak üzere izlemeyi üstlenmiştir.

Proje gereklilikleri kapsamında, Proje Çevresel Performansı (1), Çevresel, Sosyal Güvenlik ve Sağlık ve Güvenlik Yönetimi Performansı (2), İş Sağlığı ve Güvenliği Konuları (3) ve Sosyal Yönler ve Yönetim (4) konuları Borçlular, Proje ekibi ve Kredi verenler tarafından detaylı incelenmektedir.